Verslaafd
Geplaatst op: juni 6, 2025
Laatst las ik over het ouderinitiatief ‘Smartphonevrij Opgroeien’. Gesteund door de altijd actuele Arjan Lubach hebben de initiatiefnemers een ouderpact opgesteld waarin ouders (en scholen) zich kunnen uitspreken tegen het gebruik van smartphones door kinderen onder de 14 jaar. Het is een aanklacht tegen de Big-Tech bedrijven die er belang bij hebben en hun uiterste best doen om kinderen zo vroeg mogelijk verslaafd te laten raken aan sociale media. Uit recent onderzoek blijkt dat op tal van terreinen schermtijd voor jonge kinderen en de confrontaties met sociale media leidt tot klachten:
“Van bijziendheid tot concentratie- en slaapproblemen, mentale gezondheidsklachten, eetstoornissen en het openen van de deur naar cyberpesten, grooming en grensoverschrijdend gedrag, volgens het laatste onderzoek.”
Als zo vaak moet ik bij dit soort berichten altijd even naar mezelf kijken. Dit soort alarmerende berichten zetten (mij althans) aan tot zelfreflectie. Toen Lies en Kees (24 respectievelijk 22 jaar) hun eerste mobiele telefoons kregen was er geen tot weinig onderzoek gedaan naar de negatieve effecten van het hebben van zo’n telefoon. Er was toen op die telefoons eigenlijk ook niet heel veel mogelijk. In elk geval waren het toen nog geen smartphones en konden ze er niet mee op het internet. Wellicht dat zij de laatste generatie waren die zonder smartphone zijn opgegroeid.
Maar echt reflecteren betekent natuurlijk vooral naar jezelf kijken. Niet alleen als opvoeder maar ook naar jezelf als gebruiker van de smartphone. Mijn eerste mobiele telefoon kreeg ik van mijn toenmalige werkgever eind 1999 of begin 2000. Een Nokia (uiteraard). Zo’n dikke waarmee je kon bellen en ‘snake’ kon spelen. In die tijd was je zuinig op je 06 nummer. Die gaf je niet zomaar aan klanten en bellen deed je anoniem. Als klanten wat wilde belden ze wel naar kantoor. Je 06 nummer was voor intimi en het gebruik vooral in noodgevallen. Wellicht omdat ik ook een ondernemerspraktijk had bleek mij al snel duidelijk dat het delen van je 06 nummer met je klanten veel voordelen kende. Niet alleen een stuk snellere communicatie maar ook betere dienstverlening door betere bereikbaarheid. Mijn 06 nummer is dan ook echt een hybride nummer. Zowel al mijn zakelijke contacten als mijn privé contacten zitten in die telefoon. Voor communicatiedoeleinden is de mobiele, zeker na de smartphone introductie, onmisbaar. Internet, e-mails, whatsapp (ik ben aan het overstappen op Signal maar dat doet nog niet iedereen); niemand kan nog meer zonder.
Tot zo ver alleen maar goed nieuws. Maar, ook mijn mobiel heeft apps die niets met het werk te maken hebben. Ik bedoel dan niet LinkedIn. Dat is immers een zakelijk netwerk en daarop publiceer ik deze vrijmiblo’s. Ik doel dan meer op allerlei streamingsdiensten, spelletjes en sociale media apps zoals Instagram en Facebook. Van deze laatste heb ik lang geleden al afscheid genomen omdat de achterliggende meneer en zijn gedachtengoed mij echt tegen de borst stuitten. Maar Instagram heb ik heel lang op mijn telefoon gehad. Ik schrijf gehad omdat ik me realiseerde, niet in de laatste plaats door lezing van voormeld manifest, dat ik net zo verslaafd was aan Instagram als de tieners waarover het in het manifest gaat. Ik heb waarschijnlijk een jeugdig brein maar ook ik blijk niet bestand tegen de niet aflatende foto’s en filmpjes over de meest uiteenlopende en veelal volledig stompzinnige onderwerpen. Ik merkte dat ik soms hele avonden zielloos naar het schermpje kon zitten staren.
Ik heb Instagram dan ook van de telefoon gegooid. Cold Turkey, van de één op de andere dag. Ik mis het nog niet. Maar als ik straks weer sociale media advertenties ga plaatsen vind ik het ook wel weer leuk om mijn eigen advertenties te zien. Zal ik dan Instagram weer downloaden? Ik weet het niet. Laten we het er maar op houden dat ik dan niet voor mezelf insta.